آثار خطاطی نابغه خط شکسته نستعلیق ایران استاد عبدالمجید طالقانی و...
نوشته شده توسط : ...


فرهنـــــــگـــستان طـــــــالـــــقــان

فرهنگی؛اجتماعی؛خبری

 

درويش عبدالمجيد طالقاني، خوشنويس، شاعر و عارف شهير ايراني است. او متخلص به «مجيد» بود و از بزرگ ترين خوشنويسان خط شكسته نستعليق در تاريخ خوشنويسي ايران به شمار مي رود. وي در خط شكسته مانند ميرعماد در نستعليق استاد بوده است و به زعم منتقدان عرصه خوشنويسي در تعالي اين خط تاثير بسزايي داشته است. وي حدود سال ۱۱۵۰ هجري قمري در روستاي مهران از توابع طالقان تهران ديده به جهان گشود.
    در بدو ورود به عرصه خوشنويسي، از روي خط ميرعماد به تمرين و تعلم پرداخت و در اين تجربه به كمال رسيد و بعد از آن، به خط شكسته روي آورد. او استعداد شگرف خود را در كامل كردن اين خط زيبا به كار آورد. درويش، مردي عارف و منزوي بود و عمر را به تجرد سپري كرد. دوران زندگي او مصادف با افول ام‍پراتوري صفوي و هرج و مرج هاي سياسي و اجتماعي آن دوران بود. 

    درويش اوايل كار از روي خط «ميرزا حسن كرماني» و «شفيعا» مشق مي كرده، ولي در اندك زماني به درجه استادي رسيده و سرآمد استادان شكسته نويسي شده است. عمر استاد كوتاه و محنت بار بود، ولي در همين فرصت كم توانست در خط شكسته تحول ايجاد كند.
    او نه تنها قواعد خط شكسته نستعليق را استوار كرد، بلكه زيبايي و شيوايي آن را به حد اعلي رسانيد. چنان كه ششدانگ جلي را چون كتاب خفي و غبار، استوار و شيرين مي نوشت. بسياري از خوشنويسان معاصر عبدالمجيد، وي را به استادي خود قبول كرده بودند و براي تصديق و حكميت زشت و زيبايي خط خود، او را برمي گزيدند. درويش عبدالمجيد از اركان چهارگانه خوشنويسان عالم و جزو خدايگان خط است و قطعاتش در حال حاضر زيوردهنده بزرگ ترين كتابخانه هاي دنياست. با اين كه درويش در جواني درگذشته است، همتراز با آثار باقيمانده او از كمتر خوشنويسان اين خط در دست است. درويش  از سبك بازگشت پيروي مي كرد. 

 در اين ميان ميرزا غلامرضا و عطارچيان بيش از ديگران به شيوه درويش نزديك شده اند. همه آثار خطوط باقيمانده از او مربوط به 15 سال آخر عمر اوست.

از او آثار فراواني شامل كتاب، قطعه و مرقع به جاي مانده است. از گرانبهاترين آثار وي قطعات و مرقعات متعدد نسخه كليات سعدي است كه در موزه كاخ گلستان تهران (كتابخانه سلطنتي سابق) نگهداري مي شود و ديگري نگارش 12 بند از «تركيب بند محتشم كاشاني» در رثاء و شهادت سيدالشهداست.
     طي ماه هاي اخير، كتاب مرقع خجسته، شاهكار درويش عبدالمجيد طالقاني به كوشش غلامرضا مشعشعي از سوي كتابخانه مجلس منتشر شده است. اين مرقع يكي از زيباترين آثار استاد عبدالمجيد طالقاني به شمار مي رود. استاد مشعشعي، سال هاست مشغول گردآوري آثار عبدالمجيد طالقاني است و در مقدمه اين اثر زيباي هنري كه يكي از شگفتي هاي خط درايران اسلامي است، شرح حال كوتاهي از استاد به دست داده و شرحي درباره اين مرقع آورده است. مرقع خجسته شامل 34 قطعه هنري نفيس با صفحه آرايي هاي گوناگون و چشم نواز و دلپذير است كه چشم با نگاه به آن هيچ گاه خسته نمي شود. چاپ اين مرقع به شكل زيبايي و به صورت اصل عرضه شده و از جلد و محتوا سعي شده تمام ويژگي هاي آن حفظ شود.

استاد درویش علاوه بر خط در شعر نیز تبحر بسیار داشت و از اعضای انجمن ادبی 'مشتاق' به شمار می‌رفت.

وی دیوان غزلیاتی داشت که در اشعارش از تخلص 'خموش' و 'درویش' استفاده می کرد.

alt

برخی مورخان، تعداد اشعار وی را بیش از یکهزار و 500 بیت دانسته اند که نسخه ای از این اشعار نیز در کتابخانه سپهسالار وجود دارد.

alt

'میرزا کوچک اصفهانی' که خود از اساتید خط شکسته است، از معروفترین شاگردان درویش محسوب می شود.

alt

علاوه بر این، افرادی از جمله 'سیدعلی اکبر گلستانه' و 'میرزا غلامر‌ضا اصفهانی' در دوره قاجار و از معاصرین اساتید 'محمدحسین عطارچیان' و 'رضا مشعشعی' را می‌توان از شاگردان درویش دانست.

alt

وی به حدی در این خط به مهارت رسید که رونق بازار خط شکسته نویسان گذشته را شکست و با اینکه بعد از وی شاگردان و پیروانش به مقام استادی رسیدند، اما هیچکدام به درجه هنرمندی درویش دست نیافتند.

در واقع همانطور که کمال خط نستعلیق به دست 'میرعماد' صورت گرفت، خط شکسته را درویش عبدالمجید به حد کمال رساند.

درویش عبدالمجید مردی عارف و منزوی بود و عمر را به تجرد سپری ساخت تا آنکه در سال 1185 قمری در اثر ابتلا به بیماری مالاریا، چشم از دنیای فانی فرو پوشید و پیکر وی در فضای جلوخان 'تکیه میر' در تخت فولاد اصفهان به خاک سپرده شد.  

 

 

تحلیلی برخط شکسته‌نستعلیق:


[تصویر: mw1xgbdq4yyuh6s652v7.jpg]
خط شکسته نستعلیق از جدیدترین خطوط خوشنویسی اسلامی و سومین گونه از خوشنویسی ایرانی است که در اوایل سده یازدهم هجری قمری ابداع شد. چون بیشتر شکل‌های آن از شکستن و رها کردن خط نستعلیق گرفته شده بود به نام شکستهٔ نستعلیق شهرت یافت. این خط را می‌توان ایرانی‌ترین خط از میان خطوط مختلف خوشنویسی اسلامی دانست.
خط شکسته نستعلیق از طرفی حاوی جزئیاتی از خط تعلیق است که در تندنویسی به کار کاتب می‌آید. در واقع خط شکسته پلی است میان روانی و تند نویسی تعلیق و ظرافت و زیبایی نستعلیق.

پیدایش و سیر تحول

در اواسط قرن هشتم هجری خوشنویسی ایرانی قدم در یکی از عالی‌ترین دوره‌های خود گذاشت و سه قلم از خطوط ایرانی-اسلامی یعنی «تعلیق»، «نستعلیق» و «شکسته نستعلیق» بر جریدهٔ ایام جلوه‌گر شدند. خطوطی که اگر چه الفبای آن برگرفته از الفبای عربی است، اما آثار آن را باید از ابداعات خاص ایرانیان دانست.




:: بازدید از این مطلب : 4069
|
امتیاز مطلب : 0
|
تعداد امتیازدهندگان : 0
|
مجموع امتیاز : 0
تاریخ انتشار : سه شنبه 18 آبان 1395 | نظرات ()
مطالب مرتبط با این پست
لیست
می توانید دیدگاه خود را بنویسید


نام
آدرس ایمیل
وب سایت/بلاگ
:) :( ;) :D
;)) :X :? :P
:* =(( :O };-
:B /:) =DD :S
-) :-(( :-| :-))
نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

آپلود عکس دلخواه: